Củ năng ngoài là nguyên liệu nấu chè nó còn có công dụng đặc biệt như một bài thuốc.
Được đánh giá là thực phẩm hữu ích cho cơ, nó rất đỗi bình dị và quen thuộc với mọi gia đình Việt.
Nội dung chính
Tìm hiểu củ năng là gì?
Người Việt còn gọi nó với tên bột tề hoặc mã thầy, với dạng tròn hơi dẹt. Nhìn qua khá giống với hành tây nhưng nhỏ hơn, vỏ dày màu đen nhưng thịt bên trong màu trắng.
Khi gọt hết lớp áo bên ngoài lộ ra phần thịt thì chỉ sử dụng được trong 2-3 ngày. Để nguyên vỏ bỏ vào nước thì bảo quản được 2-3 tuần trong ngăn mát, cấp đông có thể giữ được trong vài tháng.
Củ ăn giòn giòn, vị ngọt mát tương tự như ngô, rất mọng nước với nhiều khoáng chất nên được dùng làm thuốc.
Cây củ năng có nhiều ở khu vực châu Phi, châu Úc, châu Á và có cả ở quần đảo Ấn Độ Dương, Thái Bình Dương.
Thành phần dinh dưỡng
Loại củ này nghiên cứu thấy chứa nhiều chất dinh dưỡng, khoáng chất, điển hình là Mg, Fe, K, P, các vitamin.
Cụ thể là các muối canxi, vitamin B1, B2, C, A, kháng khuẩn tốt nhờ có puchiin.
Ngoài ra là các hợp chất như catechin, epicatechin, lượng K, Na trong củ này thấp.
Bên cạnh đó là sự có mặt của vanilin, axit gallic, cùng với axit p coumaric, axit hydrocinnamic,…
100g củ năng tươi có 97 calo, 0,1g chất béo, 24g cacbohidrat, 1,4g protein, 2g chất xơ, còn lại là các vitamin, khoáng chất.
Tác dụng thanh nhiệt, giải rượu
Trong nó có hoạt chất penicillin tác dụng thanh lọc cơ thể cực kỳ hiệu quả.
Người bị nóng trong ăn chè củ năng hoặc đem hầm với dạ dày lợn sẽ giải nhiệt và thư thái cơ thể. Hơn nữa độ bổ dưỡng cao, khi ăn cơ thể cũng nhận được thêm các nguồn dinh dưỡng khác.
Uống rượu bia rất dễ bị nóng, chỉ cần uống nước ép củ năng pha với chanh, muối giải độc rượu bia rất tốt.
Đặc biệt khoáng chất phong phú mang đến cho nó tác dụng đặc biệt làm khỏe cơ, thần kinh, cải thiện sức khỏe tuyến giáp.
Ngăn ngừa tim mạch, bệnh đường ruột
Với dưỡng chất linoleic acid tốt cho tim mạch, các chuyên gia khuyên nên thêm thực phẩm này vào bữa ăn.
Nguồn tinh bột dồi dào, giàu chất xơ tác dụng giúp hệ tiêu hóa hoạt động tốt, hấp thu dinh dưỡng hiệu quả.
Ngoài ra cũng tăng sức khỏe đường ruột, hạn chế bị táo bón/ tiêu chảy, cải thiện rõ rệt hệ tiêu hóa.
Chức năng kháng khuẩn nằm ở 2 thành phần flavonoid và polyphenol ức chế virus và ung thư.
Từ đó cải thiện chức năng dạ dày, tránh bệnh cảm cúm, giải tỏa sự khó chịu trong người, cải thiện giấc ngủ.
Người lớn tuổi khi sử dụng thực phẩm này thấy ăn ngon miệng hơn, dù là ăn sống hay ép nước uống.
Các lợi ích khác
Loại củ này còn được biết đến với tác dụng kích thích mọc tóc do có vitamin B, E, K mang đến mái tóc khỏe mạnh.
Cũng nhờ các vitamin trên mà mẹ bầu sử dụng giúp thai nhi tăng trưởng tốt, phát triển toàn diện.
Những người sử dụng hàng ngày có làn da khỏe, trẻ trung, giải độc tốt nên loại bỏ mụn và vết thâm.
Có thể bạn chưa biết về bài thuốc chữa bệnh chàm từ bột củ năng cực hữu hiệu.
Tác dụng giữ nước, cân bằng lượng nước trong cơ thể, kích thích tuyến vú với mẹ bỉm sữa sau sinh.
Các bài thuốc hữu dụng
Loại củ này đem nhồi vào dạ dày lợn, sau đó khâu kín lại và hầm nhừ, ăn cả nước và cái là bài thuốc chữa đau bụng khó tiêu.
Người bị đại tiện ra máu áp dụng bài thuốc ép lấy nước hòa với rượu tỷ lệ 3:2 rồi hâm nóng rất tốt.
Dược liệu này đem nấu với cỏ tranh uống chữa tiểu rát, tiểu tiện không thông, tiểu buốt,…
Xào mộc nhĩ đen với củ này thái mỏng, nêm gia vị, chút nước đun đến khi sệt lại. Sử dụng ngay khi còn nóng giúp chữa ho ra máu, chữa táo bón và bệnh trĩ.
Người bị viêm đường tiết niệu uống nước ép cùng ngó sen tươi và lê, thêm mật ong cải thiện bệnh rõ rệt.
Bài thuốc trị cao huyết áp sắc củ năng với chanh gọt vỏ và nước đến khi cạn còn 1 nửa thì uống trong ngày.
Các món với củ năng
Giải nhiệt ngày nắng nóng hãy nấu ngay cho gia đình bạn món chè đậu xanh với củ năng.
Đậu xanh bỏ vỏ khoảng 300g đem rửa sạch rồi đun sôi, nguyên liệu chính khoảng 150g khi làm sạch cắt khúc vừa ăn bỏ đun cùng.
Khi các nguyên liệu đã chín nhừ cho đường vào khuấy đều, đợi sôi là hoàn thành.
Lượng đường tùy vào khẩu vị mỗi người, để nguội và cho đá vào ăn vị ngọt mát.
Ngoài ra cũng có thể thay thế đậu xanh bằng hạt sen, cách nấu tương tự giúp dễ ngủ hơn.
Hoặc xào cùng thịt heo xay, thêm cà rốt rất bắt mắt mà lại dễ ăn. Các nguyên liệu đem thái hạt lựu, sau khi xào thịt heo săn lại cho vào đảo cùng.
Nêm gia vị vừa ăn, đảo nhanh tay, cuối cùng cho 1 quả trứng gà vào đảo lại, tắt bếp và thưởng thức ngay.
Món sườn non hầm cùng loại củ này thích hợp với người đang ốm, mới khỏi ốm vô cùng bổ dưỡng.
Sườn heo hon ướp với gia vị, các loại củ như su su, cà rốt, mã thầy cắt miếng nhỏ.
Xào sơ sườn heo non đến khi săn lại, đổ nước và ninh 20 phút, cho các nguyên liệu còn lại vào đun cùng. Đến khi nhừ, nêm nếm lại và cho thêm hành lá vào là dùng được.
Lưu ý khi sử dụng
Dù lợi ích phong phú nhưng trong Đông y loại củ này có tính lạnh nên không dùng cho người hư hàn.
Dấu hiệu là tay chân dễ lạnh, đại tiện lỏng, khi ăn đồ sống, lạnh dễ bị đi ngoài, đau bụng, ăn lâu tiêu,…
Do mọc dưới nước, sống trong bùn lầy nên có nhiều ấu trùng sán, khi ăn sống dễ bị bệnh đường ruột.
Để loại bỏ hết ký sinh trùng, ấu trùng có hại hãy gọt sạch vỏ, gọt sâu tại cuống là nơi chúng cư trú.
Ăn quá nhiều cũng gây tác động xấu đến hệ tiêu hóa, mỗi tuần chỉ nên dùng từ 1-2 lần.
Hạn chế dùng vào buổi tối vì bản chất nhiều nước nên kích thích bài tiết, lợi tiểu.
Rất dễ khiến trẻ nhỏ tè dầm, người lớn tuổi dùng buổi tối dẫn đến tiểu đêm, mất giấc ngủ.
Xem thêm: