Thạch sùng là loài bò sát khá thân thuộc, có nhiều ở các gia đình nông thôn.
Chắc hẳn nhiều người vẫn chưa biết về công dụng trị bệnh của nó cũng như bài thuốc liên quan.
Không ít người tò mò thạch sùng là con gì, nó có lợi hay hại, bài viết sau sẽ được làm rõ.
Nội dung chính
Đặc điểm sinh học con thạch sùng
Tên gọi khác là mối rách, có người gọi là thủ cung, thiên long hay bích hổ, hát hổ đều chỉ chung 1 loại bò sát.
Thuộc cùng họ với tắc kè, là động vật bò sát, bám trên trần nhà, trên tường, thân dài 8-12cm.
Trả lời cho câu hỏi thạch sùng ăn gì thì chúng ăn ruồi, muỗi, nhện, nhìn qua giống tắc kè nhưng nhỏ hơn. Mắt nằm dọc, lưỡi dài và thè ra, mục đích là bắt được động vật nhỏ, côn trùng từ xa để làm thức ăn.
Thân nhẵn, nhìn kỹ qua kính mới thấy những vảy rất nhỏ, mắt thường không nhìn được.
Lưng màu tro, bụng trắng hoặc lưng màu tro vàng, bụng vàng trắng, chân có màng dính. Đây cũng là đặc điểm giúp nó bám sát vào trần nhà, tường nhà mà không bị rơi xuống.
Đuôi dài, có thể đứt gãy nhưng một thời gian sau sẽ mọc lại, nhất là khi bị săn đuổi, nó thường rụng đuôi để bỏ trốn.
Thằn lằn và thạch sùng nhìn khá giống nhau nhưng thằn lằn to hơn, đuôi dài và có nhiều màu.
Không ít người khó chịu vì loài vật này nhưng trong không gian khép kín nó giúp loại bỏ đáng kể côn trùng, ruồi muỗi, nhện.
Thành phần dược liệu
Có thể bạn chưa biết đây là vị thuốc đông y có tính hàn, vị mặn, thường dùng cả con, bao gồm cả ruột, cả đuôi.
Chúng có nhiều ở các nơi nhiệt đới, sống hoang như tại Thái Lan, miền Nam Trung Quốc, Campuchia, Lào và có nhiều ở Việt Nam.
Trong mỗi con non có 11,92% chất béo, lượng chất này trong con đực trưởng thành là 15,38%.
Trong con cái trưởng thành, lượng chất béo là cao nhất, chiếm 15,97% gồm các chất lexitin, photphatidyl serin. Cùng với xephalin, photphat idylinontola, lyso lexitin, cardiolipin, sphingomyelin.
Thu bắt bằng tay, phổ biến vào mùa hè, tránh để đứt đuôi, dùng tươi và khô đều được, phơi khô sẽ tránh được ẩm mốc, sâu mọt.
Sau đó chỉ cần bỏ vào hộp kín để bảo quản, đặt nơi khô ráo, hút ẩm bằng vôi sống.
Tính chất dược lý
Trong y học cổ truyền có tác dụng tán kết giải độc, định kinh, khu phong, trị thũng lựu.
Đồng thời cũng chỉ thống, phá huyết tích thành cục, ích tinh huyết, bổ phế thần, chỉ thống.
Ngoài ra còn chỉ khái định suyễn, trấn tĩnh giản kính và khư phong hoạt lạc.
Với y học hiện đại nó giúp ức chế việc tế bào ung thư gan phát triển, an thần và gây ngủ.
Hơn nữa cũng chống co giật, ức chế nấm gây bệnh, trực khuẩn lao và ngăn ngừa ung thư huyết.
Về thắc mắc thạch sùng có độc không thì loài này hơi có độc, nhưng thực tế loại sống trong nhà không hề có độc.
Tác dụng chữa bệnh và liều lượng
Loài bò sát này được dùng để chữa tràng nhạc, trúng phong, trừ phong thấp, đau xương khớp.
Ngoài ra còn chữa cam lỵ ở trẻ nhỏ, chữa co giật, động kinh, tiêu hòn cục trong cơ thể.
Trị vết rắn cắn hiệu quả, giảm sưng đau do rắn cắn, cũng trị suy nhược thần kinh, viêm đa khớp.
Bên cạnh đó hỗ trợ điều trị đối với ung thư dạ dày, ung thư thực quản, trị uốn ván, cốt tủy viêm và suy nhược thần kinh.
Vị thuốc này có thể dùng sắc uống, đắp ngoài, dạng khô hay tươi đều được, dùng độc vị, cũng có thể kết hợp với thuốc khác.
Liều lượng dùng ngoài da vừa phải, nên tán thành bột mịn và hòa với nước/ dầu, lấy gạc tẩm rồi đắp vào vị trí bị sưng đau.
Đối với đường uống, tán bột hòa với nước hoặc ngâm rượu uống, liều lượng 1-2g/ ngày, sắc với nước uống liều lượng từ 2-5g/ ngày.
Bài thuốc trị hen suyễn
Bọc dược liệu bằng lá khoai lang hoặc lá chuối khô, hơ nóng trên bếp lửa cho mềm rồi nuốt rất hữu hiệu.
Cách khác dùng bột dược liệu sấy khô hàng ngày uống với rượu, liều lượng nửa phân.
Kết hợp dược liệu này với hạ khô thảo rồi sấy khô, tán bột, mỗi ngày uống 2 lần với rượu vàng.
Để chữa lao hạch trộn dược liệu đã sao, tán mịn với dầu vừng thoa nhẹ nhàng lên vùng hạch sẽ thấy thuyên giảm.
Bài thuốc thạch sùng chữa bại liệt, viêm khớp
Dược liệu sao vàng đem trộn cùng cam thảo, một dược, cùng nhũ hương tỷ lệ 2 tiền 5 phần. Ngoài ra là 1 tiền ngự mễ xác sao mật, 5 tiền trần bì và tán thành bột mịn, uống 3 tiền/ ngày.
Bài thuốc khác sấy khô tán bột hỗn hợp thạch sùng với địa long, bọ cạp và ngưu tất, uống 2 lần/ ngày.
Hai bài thuốc trên áp dụng với người bị bại liệt tứ chi, gây đau đớn, dùng một thời gian sẽ thấy đỡ hẳn.
Chữa viêm khớp dạng thấp áp dụng bài thuốc 20g thủ cung, bạch chỉ, ngô công đem sấy khô, tán bột uống 4g/ lần mỗi ngày 2 lần.
Bài thuốc chữa nấm da, ung nhọt
Bột dược liệu đem trộn cùng dầu vừng, bôi lên vết mụn nhọt, vùng da tổn thương giúp nhanh liền.
Đối với bệnh nhân nấm da áp dụng ngâm thạch sùng và rết mỗi loại 5 con với rượu nặng. Sau một thời gian lấy dịch chiết đó bôi lên vùng
da bị nấm sẽ thấy bệnh giảm hẳn.
Chữa tâm hư, kinh phong
Mua bột vị thuốc này tại các nhà thuốc đông y, hòa với xạ hương, bột chu sa. Rồi uống với lá bạc hà giúp chữa bệnh nhân tâm hư gây co giật.
Kinh phong cũng dùng bài thuốc tương tự hoặc uống cùng nước sắc nhị trần thang để hiệu quả nhanh hơn.
Trị lao, các lỗ rò do bệnh lao, phẫu thuật
Người bệnh lao dùng bài thuốc này liệu trình 3 tháng sẽ thấy kết quả rõ rệt, đó là đặt thạch sùng lên ngói nướng khô, tán thành bột.
Bảo quản trong các nang nhựa, người lớn uống 3-4 nang/ lần, trẻ nhỏ 1-2 nang/ lần, ngày 3 lần.
Trẻ con khó uống hãy băm nhỏ loài vật này rồi rán với trứng ăn hàng ngày, mỗi ngày 2 lần.
Các vết rò, lỗ rò sau khi rửa qua với nước muối sinh lý rải một lớp bột mịn dược liệu này lên.
Đắp vết thương bằng gạc vô trùng, mỗi ngày thay 1 lần, uống cùng bột bạch cập, tam thất, miết trùng, xuyên bối mẫu tăng tốc độ lành bệnh.
Xem thêm :