Tiêu hóa ở dạ dày là quá trình quan trọng giúp cơ thể nhận được dinh dưỡng để duy trì sự sống.
Không chỉ là hoạt động thường nhật của gan mật, ống tiêu hóa mà cả cơ thể cũng phải phối hợp.
Nội dung chính
Cấu tạo dạ dày
Vị trí nằm giữa của ống tiêu hóa, qua tâm vị thông với thực quản ở phía trên, qua môn vị thông với ruột non ở phía dưới.
Nó được ví như chiếc túi lớn co bóp linh hoạt, khi thức ăn được nạp vào sẽ nở to ra.
Người trưởng thành có dung tích cơ quan này khoảng 1,5 lít với cấu tạo bên ngoài có nhiều lớp, trong có tế bào tuyến thể.
Cùng vác dịch vị, thần kinh và mạch máu, đầu dưới thông với hành tá tràng, có cơ thắt môn vị.
Vai trò chính là nhận thức ăn, chứa tạm thời, nghiền, thấm dịch vị và phân hủy thức ăn bằng enzym tiêu hóa.
Tìm hiểu về enzyme tiêu hóa
Đây là chất xúc tác sinh học chủ yếu cho sự phát triển của cơ thể sống và có nhiều trong phản ứng chuyển hóa thức ăn.
Nhờ đó mà mối quan hệ về trao đổi chất giữa môi trường và cơ thể luôn được duy trì.
Enzyme maltase, amylase có ở tuyến nước bọt với vai trò tiêu hóa tinh bột, dịch mật tiêu hóa Lipid.
Hệ tiêu hóa giúp thức ăn nhanh được phân giải thành các mảnh nhỏ và bằng các enzyme biến thành các phân tử đơn giản.
Quá trình thức ăn vào miệng
Thông qua cơ chế hóa học và cơ học, thức ăn sau khi đưa vào miệng sẽ được chia thành mảnh nhỏ.
Quá trình nhai, răng đóng vai trò xé mô thịt, sợi của rau, nghiền củ, quả thật nhỏ nhờ lưỡi di chuyển thức ăn quanh miệng.
Cơ nhai được coi là cơ mạnh nhất, chỉ với vài giây là có thể nghiền nát thức ăn, đồng thời tuyến nước bọt lúc này cũng tăng tiết nhiều hơn.
Khi thức ăn được nghiền trộn cùng nước bọt thì các amylase trong nó chuyển sang tiêu hóa hóa học.
Đồng thời lúc này lưỡi cuộn chúng lại, nén thành những viên cấu trúc tròn, nhão, mềm và chuyển sang quá trình nuốt.
Cụ thể là lưỡi đưa thức ăn dạng viên ra sau miệng, xuống họng, được gọi là hành động có ý thức.
Con người sẽ kiểm soát được xem có nuốt hay không và viên thức ăn di chuyển ra sao.
Khi nó đến khẩu cái mềm thì bộ phận này cùng với lưỡi gà sẽ đẩy lên nhằm ngăn nó chạy ngược lên mũi.
Vào đến họng thì nuốt sẽ là phản xạ tự động không dừng được, thanh quản đẩy lên.
Nắp thanh quản (lá sụn) gập lại che kín lỗ thanh quản nhằm chặn thức ăn không đi vào khí quản.
Với những người đang ăn hoặc uống mà cười nói thì nắp thanh quản, lưỡi gà không đóng kịp sẽ làm thức ăn, đồ uống chạy lên mũi.
Từ đó gây ho và chỉ đến khi nào thức ăn, đồ uống ra khỏi khí quản mới thôi.
Tại thực quản, khi thức ăn đến thì các cơ vòng sẽ co dãn để tạo chuyển động sóng, đẩy thức ăn xuống sâu phía dưới.
Dù đang nằm, đang ngồi, đang đứng hay kể cả đang lộn ngược vẫn đẩy xuống dưới thực quản được.
Quá trình tiêu hóa thức ăn ở dạ dày
Trước khi thức ăn đến nơi thì dạ dày đã có dịch vị, chỉ cần hình ảnh, mùi vị được truyền đến có thể kích thích tiết dịch.
Thức ăn đến dạ dày, chạm đến niêm mạc thì các tế bào niêm mạc sẽ tiết ra hormon gastrin để sản xuất lượng dịch vị lớn hơn.
Dạ dày căng ra khi thức ăn được nạp vào và bắt đầu kích thích tiêu thụ cơ học bắt đầu từ các cơ ở thành dạ dày.
Chúng co bóp nhào trộn thức ăn với dịch vị và chuyển sang tiêu thụ hóa học.
Enzyme pepsin là chất hỗ trợ tiêu thụ protein trong dịch vị, phân rã những phân tử phức tạp.
Thức ăn được trộn và phân giải thành dưỡng trấp, nhu động ruột xuất hiện và dưỡng trấp sẽ đi xuống môn vị.
Để dưỡng trấp đi vào tá tràng thì mỗi lần bóp của thành dạ dày tương đương sẽ làm mở ra thêm cơ vòng môn vị.
Thành tá tràng sẽ căng ra khi được đổ đầy thức ăn, đồng thời khi đó dạ dày hoạt động chậm lại.
Thời gian cho quá trình này khoảng 4 giờ nhưng mất ít nhất 6 giờ nếu thức ăn nạp vào có nhiều dầu mỡ.
Quá trình diễn ra ở ruột non và ruột già
Ở ruột non, quá trình này diễn ra khá chậm bởi chủ yếu là hấp thụ dinh dưỡng.
Dưỡng trấp tiếp tục được enzyme phân giải, điển hình như chất đạm, chất béo, bột, đường,… thành các chất cơ bản.
Đồng thời hấp thụ vitamin, khoáng chất ở bộ phận này, ngoài ra cũng được hỗ trợ bởi mật, gan và tụy.
Gan chủ yếu tiết ra dịch mật để cơ thể tiêu thụ chất béo dễ dàng hơn, túi mật vừa chứa, vừa cô đặc các dịch mật này.
Cơ quan sản sinh ra enzyme tiêu hóa là tụy, muối có vai trò trung hòa dịch vị khi thức ăn xuống ruột non.
Cuối cùng những thức ăn không được hấp thụ bởi ruột non sẽ chuyển đến ruột già.
Thường là các vitamin sót lại, nước và chất điện giải, cùng với các dưỡng chất được hệ vi sinh đường ruột sản sinh ra.
Tất cả chất xơ, chất thải không được tiêu thụ sẽ đẩy hết xuống bộ phận trực tràng để thải ra khỏi cơ thể dưới dạng phân.
Giữ dạ dày khỏe mạnh, tiêu hóa tốt
Hãy ăn nhiều chất xơ, bổ sung các chất béo lành mạnh và cung cấp cho cơ thể đủ nước.
Thiết lập thời gian biểu ăn đúng giờ, nạp đủ chất cần thiết cho cơ thể và chọn những thực phẩm tốt nhất.
Chăm sóc đời sống tinh thần, tránh bị lo âu và căng thẳng, loại bỏ các cảm xúc tiêu cực.
Tinh thần luôn thoải mái, ăn tập trung, ăn chậm, nhai kỹ và nuốt từ từ, không nên ăn quá nhiều.
Thay vì ăn 3 bữa lớn, có thể ăn 4-5 bữa nhỏ mỗi ngày và nên giảm lượng thức ăn ở bữa chính.
Dành thời gian ăn uống chậm rãi, nhai kỹ trước khi nuốt, không bỏ bữa mà hãy ăn uống đều đặn.
Trước khi ngủ tránh ăn quá no, nên ăn bữa cuối trước khi ngủ từ 2-3 tiếng.
Hạn chế dùng chất kích thích cũng như thuốc lá vì nó làm yếu các bó cơ ở cuối thực quản.
Dễ gây trào ngược, gây nên chứng ợ nóng thậm chí nặng hơn dẫn đến ung thư.
Khi có triệu chứng bất thường tại ổ bụng hãy đến gặp bác sĩ để được tư vấn, khám và có cách chữa trị.
Xem thêm: