Tiêu hóa ở ruột non là quá trình giúp hấp thu dinh dưỡng từ thức ăn nạp vào rồi đưa chất thải ra ngoài qua ruột già.
Cụ thể quá trình này ra sao và nó có quan trọng không cùng nghiên cứu qua bài viết sau.
Nội dung chính
Tổng quan về hệ tiêu hóa và ruột non
Hệ tiêu hóa rất quan trọng, cấu tạo có đường tiêu hóa (gồm miệng đến thực quản qua dạ dày đến ruột non xuống ruột già thải qua hậu môn).
Và các bộ phận tuyến tụy, gan và túi mật, nó rất cần thiết vì cơ thể luôn cần dinh dưỡng để khỏe mạnh.
Nhất là các chất như vitamin, chất béo, protein, nước,… khi vào cơ thể, hệ cơ quan này sẽ phân chia và hấp thu.
Mỗi bộ phận sẽ có nhiệm vụ riêng, vừa di chuyển, vừa phân chia thức ăn và chất lỏng.
Trong đó có ruột non là bộ phận dài từ 5-9m, được coi là đoạn dài nhất thuộc ống tiêu hóa, chia thành tá tràng, hỗng tràng, hồi tràng.
Cấu tạo có 4 lớp, có thể kể đến lớp niêm mạc, dưới niêm mạc, cùng với thanh mạc và lớp cơ.
Nó nằm giữa dạ dày và ruột già, chức năng chính là hấp thu dinh dưỡng, khoáng chất được nạp vào.
Tiêu hóa cơ học
Co thắt là hoạt động nằm trong quá trình với nhiệm vụ chia nhũ trấp thành đoạn ngắn để dễ ngấm dịch hơn.
Nhu động chỉ những chuyển động dạng làn sóng, nó co bóp qua lại từ đầu đến cuối của ruột non.
Nhiệm vụ của nó là đẩy thức ăn được nạp vào di chuyển trong ruột, khi bị tắc thì nhũ trấp rất khó được đẩy qua.
Khi đó cần tăng mạnh các chuyển động, điều này dẫn đến đau bụng quặn theo cơn kèm theo biểu hiện rắn bò.
Phản nhu động ngược chiều với nhu động, yếu hơn và thưa hơn, nhưng gần giống nhau.
Chúng phối hợp với nhau để làm chậm hóa quá trình nhũ trấp di chuyển, từ đó tiêu thụ triệt để dinh dưỡng hơn.
Việc trộn đều hỗn hợp dịch tiêu hóa và nhũ trấp được gọi là cử động quả lắc, làm tăng tốc độ tiêu thụ thức ăn.
Tiêu hóa hóa học
So với ruột già thì ruột non có dịch phong phú hơn vì có nhiều nơi tiết ra, vai trò của nó là khai thác dinh dưỡng từ thức ăn.
Cơ quan này hấp thụ triệt để từ nước, thuốc, sản phẩm tiêu thụ đến điện giải cho cơ thể.
Còn ở ruột già thì bài tiết chất nhầy kiềm có tính bôi trơn để đưa phân ra ngoài, nó không hề quan tâm đến việc hấp thu chất.
Bởi lượng thức ăn hầu hết đã được hấp thụ hết dưỡng chất ở cơ quan phía trên, gần như đến đây không còn dinh dưỡng.
Trình bày quá trình tiêu hóa ở ruột non
Quá trình này được coi là quan trọng nhất bởi cơ quan này chứa nhiều dịch và men tiêu hóa có vai trò phân hủy thức ăn.
Thành phần niêm mạc của nó cũng khá đặc biệt, hấp thụ dinh dưỡng chủ động và chọn lọc trong quá trình phân hủy thức ăn nạp vào.
Chuyên gia cũng chỉ ra rằng thức ăn chỉ được biến đổi cơ học khi ở miệng và dạ dày, tạo cơ hội chuyển hóa ở ruột là chủ yếu.
Do cơ quan này có nhiều enzym biến đổi thức ăn nạp vào 1 phần hoặc tất cả để cơ thể hấp thụ tốt hơn.
Thức ăn khi mới được nạp vào
Đầu tiên thức ăn được đưa vào miệng, nhai và nuốt xuống thực quản.
Để xuống được dạ dày phải đi qua cơ vòng thực quản dưới, đến dạ dày bắt đầu được nhào trộn cùng dịch tiêu hóa.
Sau đó dạ dày mới đổ những thức ăn xay nhuyễn đó vào ruột non và bắt đầu tiêu thụ ở tá tràng.
Chính là phần đầu ruột non, tuyến tụy sẽ sản xuất dịch tụy và tiết vào tá tràng qua nhú tá tràng.
Dịch tụy chứa enzym để phân hủy các chất như tinh bột, chất đạm, chất béo được nạp vào.
Trong tá tràng trộn lẫn dịch tụy, chất nhờn và mật của gan, môi trường kiềm trong nó cũng trung hòa cả dịch chua từ dạ dày.
Tại đây lượng nhỏ thức ăn được tiêu thụ, sau đó kết thúc quá trình bằng các enzym mật tuyến tụy.
Gan tạo ra mật, khi ăn đồ có chất béo sẽ giải phóng mật đó đến ruột non để tiêu thụ bằng cách nhũ hóa chất béo thành những giọt nhỏ.
Thức ăn xuống hỗng tràng, hồi tràng
Giai đoạn tiếp theo của thức ăn nạp vào chuyển đến hỗng tràng và chuyển qua hồi tràng.
Nhờ các vi nhung mao, nhung mao và các nếp gấp mà diện tích mặt trong của 2 bộ phận này tăng lên.
Nhờ đó có nhiều diện tích hơn để hấp thụ dinh dưỡng, toàn bộ quá trình hoàn thành tại phần này.
Qua thành ruột các chất dinh dưỡng, chất béo, axit amin, glucose được hấp thụ, vào máu đến gan.
So về diện tích thì hỗng tràng lớn hơn hồi tràng nên 90% quá trình tiêu thụ sẽ diễn ra tại bộ phận này.
Hồi tràng hấp thụ vitamin B12, nếu như hỗng tràng bị cắt bỏ do tổn thương thì nó hoàn toàn thay thế vai trò được.
Tại ruột non, các chất dinh dưỡng hầu hết được hấp thụ, chất xơ không tiêu thụ được sẽ đưa đến ruột già qua van hồi tràng.
Ruột già một lần nữa hấp thụ lại nước, dinh dưỡng còn sót lại và đưa chất thải ra ngoài.
Một số bệnh thường gặp
Quá trình tiêu hóa sẽ bị ảnh hưởng khi cơ quan này bị những bệnh lý và tác động xấu đến việc hấp thụ dinh dưỡng.
Một số bệnh như u, tắc, viêm, lao ruột rất dễ mắc, hay bệnh Crohn, viêm loét vùng đại trực tràng hay polyp.
Rối loạn nhu động ruột, giả tắc ruột có những triệu chứng như đau đớn, buồn nôn, bụng phình to kèm theo táo bón và không trung tiện được.
Thậm chí là xoắn, ung thư đại tràng, khi đó cần được chẩn đoán và chữa trị, chú ý những dấu hiệu sau.
Tùy vào từng bệnh nhưng thường người bệnh sẽ bị táo bón/ tiêu chảy, bụng chướng hơi, đầy, sưng đau, giảm cân đột ngột.
Hoặc cảm thấy buồn nôn, nôn ói, khi nôn có máu kèm theo hoặc khi đi đại tiện quan sát thấy máu trong phân.
Để chẩn đoán cần có phương tiện như chụp MRI, CT, nội soi đại tràng, cũng như chụp X quang, xét nghiệm máu.
Người bệnh cũng cần xét nghiệm hóa chất miễn dịch trong phân, nội soi bằng viên nang để quan sát rõ đường tiêu hóa.
Theo dõi sức khỏe, kiểm tra định kỳ thấy bụng bất thường nên đi khám ngay để có cách chữa trị.
Xem thêm: