Tuyến giáp nằm ở đâu, nó có chức năng gì đang được nhiều người quan tâm, nhất là các căn bệnh liên quan.
Đây là tuyến nội tiết quan trọng, cùng tìm hiểu kỹ hơn về bộ phận này cũng như bệnh lý dễ mắc phải.
Nội dung chính
Tìm hiểu về tuyến giáp
Là tuyến nội tiết lớn nhất cơ thể với nhiều vai trò quan trọng, vị trí nằm trước cổ, sau là khí quản, trước là cơ thịt và da.
Một vai trò chính là tiết ra các hormon giáp, có thể kể đến Thyroxine, tri iodo thyronine (hay còn gọi là hormon T4, T3),
Vị trí nằm từ đốt sống cổ thứ 5 đến khoảng đốt sống ngực thứ 1 với khối lượng 10-20mg.
Nó có hình dạng giống con bướm với 2 thùy trái phải, nối với nhau bởi bộ phận gọi là eo tuyến giáp.
Chức năng chính
Đầu tiên là tăng hoạt động của các tế bào cũng như hoạt động cho hệ thần kinh và não.
Đồng thời nó cũng tăng cường chuyển hóa lipid, làm giảm cân, tạo năng lượng để cơ thể vận động.
Ngoài ra còn có chức năng tăng nhịp tim, hô hấp, vừa tăng lượng máu đến tim, vừa tăng khả năng cung cấp oxy cho các mô cơ quan.
Nó cũng duy trì canxi trong máu, điều chỉnh lượng photpho và canxi với nồng độ 1%.
Tác động vào sự tăng trưởng và trao đổi chất của cơ thể, nhất là não bộ con người.
Kích thích sự sinh trưởng phát dục, tuyến sữa và tuyến sinh dục, tăng đường huyết, tạo nhiệt.
Bệnh lý thường gặp
Thừa hoặc thiếu iod rất dễ gây nên bệnh về tuyến giáp bởi đây là chất giúp nó tổng hợp hormon.
Hạch tuyến giáp thường dễ gặp nhất, không đau và vô hại, dễ dàng quan sát được ở cổ.
Chúng liên quan đến thực quản, khí quản, chèn ép gây khó nuốt, khó thở, mặt khác cũng có dấu hiệu về nhịp tim nhanh.
Các triệu chứng cường giáp khác như lo lắng, sụt cân, tuy nhiên nó không biến chứng hay trở thành ác tính.
Bướu giáp là khối lớn mọc ở dưới cổ, biểu hiện sưng to ở vùng đáy cổ, quá to sẽ gây ho nhiều.
Không đau nhưng khiến người bệnh khó nuốt, khó thở, có người bị khàn tiếng.
Người mắc bệnh cường giáp thấy cơ thể thân nhiệt tăng, khó ngủ, tiết nhiều mồ hôi, có trường hợp nhịp tim nhanh.
Hoặc da nóng ẩm, tụt cân nhanh, kèm theo huyết áp tăng, kèm theo tiêu chảy, sợ nóng, tâm trạng dễ cáu gắt, không tập trung.
Đôi khi hụt hơi, da ngứa đỏ, nữ bị trễ kinh/ kinh nguyệt nhẹ, run rẩy và yếu cơ, ảnh hưởng đến thị lực như kích ứng hoặc mắt kém.
Suy giáp là bệnh tuyến giảm bài tiết hormon T3, T4 với biểu hiện buồn ngủ, mệt mỏi, kèm theo tiểu ít và táo bón.
Có trường hợp tư duy, trí nhớ, chức năng sinh dục đều suy giảm hoặc cơ thể chậm chạp, huyết áp thấp.
Ung thư tuyến giáp
Căn bệnh này nguy hiểm và có thể nói là đáng sợ nhất khiến mọi người có tâm lý không tốt và sinh hoạt khó khăn.
U tuyến giáp là hiện tượng khối mô hình thành dạng đơn nhân/ đa nhân, cũng có thể lành tính/ ác tính.
Thông thường là dạng lành tính, không xâm lấn sang các mô hay lây lan sang các bộ phận khác.
Tuy nhiên 5% tỷ lệ gặp u ác tính xâm lấn và hủy hoại cơ quan, mô liền kề.
Khi mới mắc bệnh thường không có dấu hiệu rõ ràng, mới hình thành nó chỉ khoảng 2cm, dần dần lớn hơn đến 4cm,
Vượt qua kích thước này sẽ phát triển ra bên ngoài, các giai đoạn sau bắt đầu thấy sưng bạch huyết vùng cổ.
Cảm giác đau kèm theo khàn giọng, người bệnh sẽ khó thở cũng như khó nuốt khi ăn hoặc uống.
Nó có khả năng biến chứng, di căn hạch/ não/ gan/ xương hoặc phổi kèm dấu hiệu điển hình.
Bất kỳ triệu chứng khác thường mà bạn nghi ngờ về sức khỏe cơ quan này hãy đến khám và chữa trị.
Chẩn đoán, xác định vị trí
Các kỹ thuật phát hiện có thể kể đến siêu âm, xạ hình, chụp cắt lớp điện toán, chụp MRI.
Đối với siêu âm dùng sóng tần số cao để xác định hình ảnh, cấu trúc tuyến giáp, vị trí khối u.
Đồng thời cũng phân loại dạng nhân giáp, cùng với kích thước, số lượng, tính chất và có di căn hay không.
Xạ hình là phương pháp chẩn đoán bằng hình ảnh, xác định u lành, u ác tính, ung thư di căn.
Cách này chính xác cao nên dễ dàng đưa ra phương pháp điều trị bằng cách uống hoặc tiêm thuốc chữa iod phóng xạ.
Chụp CT hay MRI cũng xác định được vị trí, sự phát triển về kích thước của các khối u, kể cả những tổn thương nhỏ.
Phương pháp điều trị
Kỹ thuật, phương pháp được bác sĩ áp dụng còn tùy vào chẩn đoán và kích thước của khối u.
Đối với u lành tính thì chỉ cần khám, theo dõi và xét nghiệm tế bào, chủ yếu là chỉnh thực đơn ăn và hoạt động hàng ngày.
Nếu phát triển lớn hơn gây chèn ép có thể điều trị nội khoa bằng hormon ức chế, tiêm cồn tuyệt đối hoặc phẫu thuật.
Hoặc dùng iod phóng xạ I-131, người bệnh uống dung dịch I-131 hoặc dạng viên để hủy hoại mô tiếp xúc.
Phương pháp đột phá mới là đốt sóng cao tần với dòng điện xoay chiều tiêu diệt mạch máu, tế bào của khối u.
Cách này vô cùng thẩm mỹ vì không cần mổ, giữ được chức năng mà vẫn loại bỏ được khối u.
Đối với u ác tính chỉ có một cách là cắt bỏ, tùy từng giai đoạn mà áp dụng mổ mỡ hoặc nội soi.
Có thể cắt bỏ từng phần hoặc hoàn toàn, gần như toàn bộ, sau phẫu thuật tiếp tục được hỗ trợ bằng iod 131.
Các tế bào còn sót sẽ được xạ trị/ hóa trị để tiêu diệt nốt, cách này cũng được dùng để giúp bệnh nhân sống được lâu hơn.
Thực phẩm cân bằng hormone
Chế độ dinh dưỡng hàng ngày cũng là nguyên nhân gây nên bệnh về tuyến này, vì thế cần bổ sung thực phẩm để phòng tránh.
I ốt là chất quan trọng nhất, hãy ăn nhiều hải sản, bổ sung muối hay ăn nhiều rau xanh đậm.
Tuy nhiên chỉ ở mức độ vừa đủ, cá hồi cũng là thực phẩm tốt cho sự chuyển hóa vì nó có nhiều axit béo omega 3.
Dầu ô liu ngăn ngừa ung thư rất tốt, nghệ cũng bổ trợ cho sức khỏe tuyến này vì có curcumin.
Giúp kháng viêm, giảm lo âu, trầm cảm, nhất là những triệu chứng do cường giáp, suy giáp.
Gừng là thực phẩm giảm nguy cơ mắc bệnh cao nhất, đồng thời cũng giảm đau, tăng khả năng hoạt động của tim mạch.
Xem thêm: